آشنایی با معارف مهدویت

٭وبگاه حجت الاسلام صمدی ارزگانی٭

آشنایی با معارف مهدویت

٭وبگاه حجت الاسلام صمدی ارزگانی٭

۷ مطلب با موضوع «پاسخ به شبهات» ثبت شده است

یکی از پرسش های مرح در باره وضعیت آخرالزمان، چگونگی زندگی مردمان آخرالزمان است؟ این مطلب در روایات این گونه توضیح داده شده است:
امام صادق(ع) در این‌باره می‌فرماید: «و َرَأَیتَ الرَّجُلَ اِذَا مَرَّ بِهِ یَوْمٌ وَلَمْ یَکْسِبْ فِیهِ الذَّنبَ العَظِیمَ مِنْ فُجُورٍ اَوْ بَخْسِ مِکْیالٍ اَوْ مِیزانٍ اَوْ غِشیَانِ حَرامٍ اَوْ شُرْبِ مُسْکِرٍ کَئیباً حَزِینا» یعنی مرد را می‌بینی هنگامی که یک روز بر او گذشته و گناه بزرگی انجام نداده است از قبیل فحشا، کم‌فروشی، کلاهبرداری و یا نوشیدن مست‌کنندها، غمگین و اندوهگین می‏‌شود.
امیر مؤمنان علی(ع) می‌فرماید: «یَظْهَرُ فِی آخِرِالزَّمانِ وَاقتِرَابِ السَّاعَةِ وَهُوَ شَرُّ الاَزمِنَةِ نِسْوَةٌ کَاشِفاتٌ عَارِیاتٌ مُتَبَرِّجاتٌ مِنَ الدِّینِ دَاخِلاتٌ فِی الفِتَنِ مَائِلاتٌ اِلَی الشَّهَواتِ ‏مُسرِعاتٌ ‏اِلَی ‏اللَّذَّاتِ مُستَحِلّاتٌ لِلْمُحَرَّمَاتِ فِی جَهَنَّمَ خَالِداتٌ» یعنی در آخِرُالزّمان و نزدیک شدن رستاخیز که بدترین زمان‏‌ها است، زنانی آشکار می‌شوند که برهنه و لخت هستند؛ زینت‏‌های خود را آشکار می‏‌سازند، به فتنه‏‌ها داخل می‌شوند و به سوی خواسته‌های نفسانی و شهوت‏‌ها می‌گرایند. به لذت‏‌ها می‌شتابند، حرام‏های الهی را حلال می‌شمارند و در جهنم جاودانه خواهند بود.

امام باقر(ع) در روایتی برخی از مخالفت‌ها با دستورات الهی را در آستانه ظهور اینگونه بیان فرموده است: «إِذَا تَشَبَّهَ الرِّجَالُ بِالنِّسَاءِ وَ النِّسَاءُ بِالرِّجَالِ وَ اکْتَفَی الرِّجَالُ بِالرِّجَالِ وَ النِّسَاءُ بِالنِّسَاءِ وَ رَکِبَ ذَوَاتُ الْفُرُوجِ السُّرُوجَ وَ قُبِلَتْ شَهَادَاتُ الزُّورِ وَ رُدَّتْ شَهَادَاتُ الْعُدُولِ وَ اسْتَخَفَّ النَّاسُ بِالدِّمَاءِ وَ ارْتِکَابِ الزِّنَاءِ وَ أُکِلَ الرِّبَا وَ اتُّقِیَ الْأَشْرَارُ مَخَافَةَ أَلْسِنَتِهِمْ وَ…» یعنی آنگاه که مردان به زنان تشبّه کنند و زنان به مردان و مردان به مردان اکتفا کنند و زنان به زنان، و زنان بر زین‌ها سوار شوند و شهادت‌های دروغ پذیرفته شود و شهادت‌های عدول مردود گردد و مردم خونریزی و ارتکاب زنا و رباخواری را سبک شمارند و از اشرار به خاطر زبانشان پرهیز کنند.
امیر مؤمنان(ع) از پیامبر اعظم(ص) نقل کرده که فرمود: «سَیَأْتِی عَلَی النَّاسِ زَمَانٌ لَا یَبْقَی مِنَ الْقُرْآنِ إِلَّا رَسْمُهُ وَ مِنَ الْإِسْلَامِ إِلَّا اسْمُهُ یُسَمَّوْنَ بِهِ وَ هُمْ أَبْعَدُ النَّاسِ مِنْهُ مَسَاجِدُهُمْ عَامِرَةٌ وَ هِیَ خَرَابٌ مِنَ الْهُدَی» یعنی بر مردم روزی فرا می‌رسد که از قرآن جز رسم آن باقی نماند و از اسلام جز نام آن؛ بدان نامیده می‌شوند، در حالی که دورترین مردم از آن هستند! مسجدهای آنان آباد، اما از هدایت‌گری خراب است.
پیامبر اسلام(ص) در باره دینداری برخی انسان‏‌های این دوران فرمود: «یَأتِی عَلَی النَّاسِ زَمانٌ…دینُهُم دَراهِمُهُمْ وَ هَمُّهُمْ بُطُونُهُمْ وَقِبلَتُهُمْ نِساؤُهُمْ یَرکَعُونَ لِلرَّغِیفِ وَیَسْجُدُونَ لِلدِّرْهَمِ حیارَی سُکاری لا مُسلِمینَ وَ لا نَصاری» یعنی زمانی بر مردم خواهد آمد… که دِرهم‏‌های آنان دینشان خواهد بود و همّت ایشان شکمشان و قبله آنها زنانشان. برای طلا و نقره، رکوع و سجود به جای می‏‌آورند. آنان همواره در سرگردانی و مستی خواهند بود؛ نه بر مذهب مسلمانی‏‌اند و نه بر مسلک نصرانی.
امیر مؤمنـان علی(ع) این حقیقت را این‏گونه بیان فرمود: «أَیُّهَا النَّاسُ سَیَأْتِی عَلَیْکُمْ زَمَانٌ یُکْفَأُ فِیهِ الْإِسْلَامُ کَمَا یُکْفَأُ الْإِنَاءُ بِمَا فِیه» یعنی ای مردم! به زودی زمانی بر شما می‌رسد که اسلام چونـان ظرف واژگون شده، آنچه در آن است، ریخته می‌شود.
پیامبر گرامی(ص) به حضرت علی(ع) می‏‌فرماید: «یا عَلی اَعجَبُ النَّاسِ اِیمانا ًوَ اَعْظَمُهُمْ یَقیناً قَوْمٌ یَکُونُونَ فِی آخِرِالزَّمانِ لَمْ یَلْحَقُوا النَبِی وَحُجِبَ عَنْهُم الحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوادٍ عَلَی بَیَاضٍ…» یعنی ای علی! بدان شگفت آورترین مردم در ایمان و بزرگ‏ترین آنان در یقین، مردمی هستند که در آخِرالزمان ـ با آنکه پیامبر خود را ندیده و از امام خود در پرده‌اند. به نوشته ‏که خطی سیاه بر صفحه‏‌ای سپید است، ایمان می‏‌آورند.

صمدی ارزگانی

مقدمه
یکی از مباحث مهم کلامی در عرصۀ امام‌شناسی و پیامبرشناسی، موضوع «عصمت» و ضرورت صیانت و دوری برگزیدگان الهی از هرگونه خطا و گناه است. این بحث به دلیل ریشۀ قرآنی آن، جزو اعتقادات دینی مسلمانان در باب نبوت پیامبران(ع) و اصلی‌ترین شرط امامت و جانشینی بعد از پیامبر خاتم(ص) نزد شیعیان به شمار می‌رود.
چگونگی رابطه عصمت و اختیار و توجیه فلسفی _ کلامی آن، از شاخصه‌های بحث‌انگیز مسئلۀ عصمت است که اندیشه‌ورزان اسلامی از دیرباز بدان توجه نموده‌اند. امروزه گرچه در اثر تلاش‌های علمی _ پژوهشی متفکران بزرگ شیعی، از دشواری‌های اولیه فهم این بحث عمیق کاسته شده اما به دلیل عمق و پیچیدگی این بحث، مبانی فلسفی _ کلامی آن هنوز هم به بررسی و تأمل جدی نیاز دارد تا ابهامات آن برطرف و لایه‌های پنهان بحث، به خوبی روشن گردد.
پرسش‌ اصلی بحث این است که آیا عصمت انبیا و ائمه(ع) از خطا و گناه، آگاهانه و از روی اراده و اختیار است، یا امری جبری و قهری است؟ توجیه علمی سازگاری عصمت با اختیار چگونه است؟
آن‌چه در پی می‌آید، رهیافتی است برای پاسخ به پرسش‌های مطرح پیرامون حقیقت عصمت پیشوایان الهی و رابطه آن با اراده و اختیار، که در چند محور بررسی شده است.

صمدی ارزگانی

سوال: آیاغیبت امام عصر(عج) به معنای جسمانی و رؤیت ناپذیر بودن حضرت است یا به معنای ناشناس بودن حضرت؟

پاسخ:

براساس آنچه از ظاهر اخبار و روایات برمی آید امام زمان (عج) درعصر غیبت، همانند زمان حضور، به طور طبیعی وبا جسم عنصری زندگی می کند؛ نه این که حضرت درزمان غیبت، موجودی نامرئی، با بدن مثالی باشد و روحانی زندگی کند؛ چنان که فرقه شیخیه دچار این پندار باطل شده اند.
بنابراین، دراین باره باید به روایات مربوط به چگونگی زندگی حضرت در عصر غیبت، مراجعه کرد. تعبیرهای به کار رفته در این روایات که وضعیت زندگی حضرت حجت (عج) را در زمان غیبت بازگو کرده، برهر دو نوع خفای شخص وخفای عنوان دلالت دارد.
در برخی از روایت ها، تعبیرهایی مانند :«لاترون شخص»، «فیراهم ولایرونه»، «ویری الناس ولایرونه» به چشم می خورد که به معنای دیده نشدن حضرت در مراسم حج و دیگر جاهاست. در روایت های دیگر این تعبیر آمده «یرونه ولایعرفونه» که تصریح دارد مردم حضرت را می بینند ولی ایشان را نمی شناسند. این دو نوع تعبیر، در نگاه اول وبه ظاهر با هم فرق دارند ولی با دقت وتأمل در مضمون وکلمات به کار رفته درآن، معلوم می شود که میان این دو دسته از روایات، تعارض وتنافی وجود ندارد. تعبیر «لایری» در روایات دسته اول، در صورتی می تواند. بر نفی رؤیت دلالت کند که کلمه «یری» دارای کاربردی واحد و معنایی منحصر به فرد باشد تا از نفی واثبات آن چنین نتیجه ای به دست آید؛ درحالی که کلمه «یری» درهر دسته از این روایات کاربردی دوگانه دارد؛ هم به معنای ظاهری، یعنی دیدن وندیدن به چشم سر، وهم به معنای کنایی وعرفی، یعنی نشناختن، تشخیص ندادن وعدم توجه والتفات است.

صمدی ارزگانی

پرسش: آیا مهدویت با پلورالیسم دینی سازگار است یانه؟

پاسخ: در این باره نظریات متعددی وجود دارد. اما ملاحظه آیات و روایات ناظر به سیره حکومتی حضرت مهدی(عج) در عصر ظهور، بیانگر آن است که در دوران ظهور دین اسلام حاکمیت مطلق می یابد و احکام و دستورات دین خاتم در سراسر جهان توسط آخرین وصی پیامبر اکرم)ص) به اجرا گذاشته شده و عدالت اسلامی جهان گیر می شود، لذا پاسخ این پرسش اجمالا منفی است و مهدویت با کثرت گرایی دین سازگار نمی باشد.

برای اگاهی بیشتر، به کتات  گفتمان جهانی مهدویت  رجوع شود.

 

صمدی ارزگانی

در باره جریان شناسی تاریخی غیبت، باید توجه داشت که مسأله غیبت و پنهان زیستى، پدیده‏اى بدیع و بی سابقه ای نیست که براى اولین بار و تنها درباره آخرین حجت الهی، روى داده باشد بلکه این پدیده قبلا در میان اولیأ الهی سابقه داشته است. از روایات فراوان استفاده مى‏شود که تعدادى از پیامبران بزرگ الهى، بخشى از زندگى خود را در پنهانى و غیبت بسربرده‏اند و این امر به جهت حکمت و مصلحت خدایى بوده و نه یک خواسته شخصى و یا مصلحت خانوادگى، شناخت پیشینه تاریخی غیبت دو اثر مثبت را به همرا دارد: یکی محسوس کردن موضوع برای سهولت پذیرش مردم یعنی مسئله غیبت یک پدیده جدید و نو ظهور نیست تا کسی بگوئید این مسئله غیر عادی است و با عقل سازگار نیست. دوم اتصال حوادث مشابه در سلسله تاریخ و استفاده از تجربه وحوادث گذشته در فهم مسائل آینده....

صمدی ارزگانی

پرسش:

یکی از پرسشها و شبهات مطرح در باب مهدویت، چرایی و فغلسه غیبت طولانی مدت امام مهدی(عج) است.

 

پاسخ:

اگرچه علل غیبت امام عصر(ع) به طوردقیق وکامل، برای ما مکشوف نمی باشد اما با این حال فلسفه و دلایل غیبت حضرت، از دو بعد عقلی و روائی، قابل بررسی است که درجای خود تفصیلا بحث شده است. آنچه در این خصوص مهم است تأمل در روایاتی است که از یرخی عوامل به عنوان فلسفه و حکمت هائی وقوع غیبت، یاد شده است...

صمدی ارزگانی

پرسش:

رابطه مهدویت و عقلانیت چیست و جامعه منتظر در این خصوص چه رسالتی را بر عهده دارند؟

 

پاسخ:

در این رابطه آیت الله جوادی آملی در دیدار با ژوهشگران موسسه آینده روشن، مطالب ارزشمندی ارائه فرموده است. ایشان با اشاره به اهمیت میزان فهم انسان در درک مطالب عقلی تجسم یافته به توضیح مسئله دسته بندی علم به دینی و غیر دینی پرداخت و گفت: براساس جهان بینی الهی و بر خلاف جهان بینی الحادی، علم غیر دینی معنا ندارد. وی با تشریح اینکه هنر فعل است و علم نیست به تفاوت های مفهومی هنر و زیبایی اشاره کرد و گفت: هنرمند بر اساس تفکر و اعتقاد خود ممکن است هنر را در خدمت دین قرار دهد و یا به ارائه هنر غیر دینی بپردازد. هنرمندی که دغدغه دین ندارد هنرش هرگز دینی نخواهد بود حتی اگر در مورد دین کار هنری انجام دهد....

صمدی ارزگانی