آشنایی با معارف مهدویت

٭وبگاه حجت الاسلام صمدی ارزگانی٭

آشنایی با معارف مهدویت

٭وبگاه حجت الاسلام صمدی ارزگانی٭

۱۳ مطلب با موضوع «مقالات» ثبت شده است

بدون تردید، شهید آیت الله سید محمد باقر صدر، در دوران معاصر یکی از بزرگترین اندیشمندان مسلمان و یکى از بزرگ ترین متفکران و نوابغ صاحب مدرسه و مکتب در قرن چهاردهم هجری است. سواى رهبرى فکرى و روحى و زعامت اسلامى و انقلابى آن فقیه شهید، اصولا ابتکارات ، نوآورى ها، خلاقیت ها و ابداعات وى نه تنها در فقه و اصول ; بلکه در فلسفه عمومى و اسلامى کلام ، تفسیر، تاریخ ، اخلاق ، جامعه شناسى و دیگر علوم زنده حوزوى و غیرحوزوى بر همگان محرز و روشن است. نبوغ فکری و استعداد درخشان شهید صدر(ره) همراه با مبارزات سیاسی اش در صحنه اجتماعی باعث گردید که دیدگاه های او که حاصل درک عمیق از مفاهیم دینی بود هنوز از تازگی و طراوت خاصی برخوردارد باشد. گذشته از آثار علمى بسیار محققانه و مبتکرانه و تاءلیفات و تصنیفات سرشار از تحقیق و نوآورى و نواندیشى در تمام علوم اسلامى که هر کدام ، آن چنان آکنده از تحقیق و افکار بکر و آراى جدید و نظرات صائب است که هر کس به اندازه سعه خود از آنها بهره برده و به تناسب ارزش وجودى خود، به این افکار و آرا نیازمند است

 

دانلود مفاله

صمدی ارزگانی

یکی از دغدغه ‏های جوامع انسانی از گذشته تا حال، آگاهی نسبت به آینده و چگونگی سیر حوادث در فرداهای تاریخ بوده است. در این رابطه، مهم ترین منبع قابل اعتماد برای آگاهی از آینده، رجوع به آموزه‌ها و پیشگویی‌هایی است که در منابع معتبر دینی بیان شده است، زیرا علم به آینده فقط نزد خد است و او است که پیامبران و حجّت‌های خود را از آن آگاه می‌سازد تا دلیلی بر حقانیت و راستی آن‌ها باشد.

بر اساس آموزه های روایی، جوامع آخر الزمان به دلیل رویکرد افراطی به آزادی های جنسی، مرزهای اخلاق عفت دریده می‌شود و زنان همچون کالا، حراج بازار بولهوسان شده و حیثیت و شخصیت آنان، قربانی شهوت‌های سیر ناپذیر مردان می‌گردد.

در این روزگار، بى عفتى و عمل شنیع زنا و لواط در میان مردان و زنان رواج پیدا می کند و بنیان خانواده فرو می‌پاشد. (روشن ترین شاهد این مدعا، اتفاقات شرم آوری است که در کشورها و جوامع کنونی دیده می‌شود، نظیر رسمیت دادن به مراکز خودفروشى و زنا و نشر و ترویج آن در فضاهای مجازی، چنان که برخی از کشورهای غربی با گذراندن قانون از سوی نمایندگان مجلس، با کمال وقاحت، به عمل شنیع لواط و ازدواج دو هم جنس  و حتی ازدواج با حیوانات مورد علاقه افرادرا  بلامانع دانسته و به آن را رسمی و قانونی اعلام کرده اند!). بدیهی است در چنین فضایی، نظام خانواده که کانون تربیت و اخلاق است، متلاشی خواهند شد و پیامدهای جبران ناپذیر آن، دیگر ارکان زندگی را متزلزل خواهند کرد.

صمدی ارزگانی

تاریخ زندگی بشر، همواره در حال گذار از گذشته به سوی آینده است، در این سیر، مقاطع گذشته از آن جهت مورد توجه است که در بردارنده انبوهی از تجربیات و دستمایه‌های آموزنده و عبرت آموز برای زندگی فرداهاست و آینده نیز بدین جهت بایسته است که مورد عنایت باشد که ساختار زندگی رو به تکامل جوامع بشری، متناسب با شرایط و ظرفیت‌های موجود در آن شکل می‌گیرد. از این رو، در آموزه‌های ادیان الاهی به ویژه اسلام، توجه ویژه‌ای به مسأله آینده و دوران واپسین تاریخ حیات انسان شده است. این دوره از تاریخ که در حقیقت عصر گذار از تاریکی‌ها و تجربه انواع سختی‌ها و دشواری‌ها برای ایجاد تحول بنیادین و فراگیر است، در اصطلاح روایات به «آخر الزمان»  تعبیر شده است؛ همان دوران طولانی و پر حادثه‌ای که آخرین پرده از مهم‌ترین و عظیم‌ترین رویدادهای تاریخ زندگی بشر را در خود جای داده است.

پرسش اساسی در این رابطه آن است که آخر الزمان، آبستن چه اتفاقاتی است و وضعیت دوران پایانی زندگی جوامع بشری در روایات چگونه پیش بینی شده است؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش، لازم است نگرش کوتاهی به روایاتی داشته باشیم که دور نمایی از وضعیت جاری در دوران آخرالزمان را باز گو کرده کرده است.

صمدی ارزگانی

مقدمه
یکی از مباحث مهم کلامی در عرصۀ امام‌شناسی و پیامبرشناسی، موضوع «عصمت» و ضرورت صیانت و دوری برگزیدگان الهی از هرگونه خطا و گناه است. این بحث به دلیل ریشۀ قرآنی آن، جزو اعتقادات دینی مسلمانان در باب نبوت پیامبران(ع) و اصلی‌ترین شرط امامت و جانشینی بعد از پیامبر خاتم(ص) نزد شیعیان به شمار می‌رود.
چگونگی رابطه عصمت و اختیار و توجیه فلسفی _ کلامی آن، از شاخصه‌های بحث‌انگیز مسئلۀ عصمت است که اندیشه‌ورزان اسلامی از دیرباز بدان توجه نموده‌اند. امروزه گرچه در اثر تلاش‌های علمی _ پژوهشی متفکران بزرگ شیعی، از دشواری‌های اولیه فهم این بحث عمیق کاسته شده اما به دلیل عمق و پیچیدگی این بحث، مبانی فلسفی _ کلامی آن هنوز هم به بررسی و تأمل جدی نیاز دارد تا ابهامات آن برطرف و لایه‌های پنهان بحث، به خوبی روشن گردد.
پرسش‌ اصلی بحث این است که آیا عصمت انبیا و ائمه(ع) از خطا و گناه، آگاهانه و از روی اراده و اختیار است، یا امری جبری و قهری است؟ توجیه علمی سازگاری عصمت با اختیار چگونه است؟
آن‌چه در پی می‌آید، رهیافتی است برای پاسخ به پرسش‌های مطرح پیرامون حقیقت عصمت پیشوایان الهی و رابطه آن با اراده و اختیار، که در چند محور بررسی شده است.

صمدی ارزگانی

مقدمه
دراین‌‌باره، یکی‌ از موضوع‌هایی ‌که‌ قرن‌ها پس از رحلت‌ آخرین‌ نایب‌ خاص ‌حضرت‌ و آغاز غیبت‌ کبرا از سال‌ 329 قمری تاکنون در میان‌ شیعیان مطرح‌ بوده، مسئله رؤیت‌ و ملاقات‌ با حضرت‌ حجت(عج) در این‌ زمان‌ است‌ که‌ از جهاتی جای بحث و بررسی دارد. پرداختن به این بحث، با توجه‌ به‌ حساسیت‌ موضوع، افزون بر اتقان علمی، از نظر شکل و فرم نیز دقت و ظرافت‌ خاصی‌ را می‌طلبد؛ به گونه‌ای ‌که‌ هر نوع‌ کج‌اندیشی‌ و افراط و تفریط در نحوه طرح‌ این‌ مسئله، عوارض‌ و آسیب‌های زیادی را می‌تواند در پی‌ داشته‌ باشد. به‌ همین‌ دلیل، جامع‌نگری‌ و‌ اعتدال‌، مهم‌ترین شرط ورود به‌ این‌ وادی، به شمار می‌آید. 

بررسی امکان ارتباط و ملاقات و وقوع آن در عصر غیبت کبرا ‌و نیز ارزیابی دلایل و دیدگاه‌های ارائه شده دراین‌باره و یافتن پاسخ‌ به این‌ پرسش‌‌های مهم و همگانی، هدف این نوشتار است‌.‌ آیا‌ در زمان‌ غیبت‌ کبرا دیدار با حضرت امکان ندارد؟ یا این‌که بنا به مصالحی و به گونه‌ای استثنایی و موردی ملاقات امکان دارد؟ مقتضای ادله و روایات در این‌باره چیست؟ علمای شیعه اصل مسئله امکان تشرف را در عصر غیبت، به گونه اجمالی پذیرفته‌اند، اما در ویژگی‌های این مسئله اختلاف نظر دارند. البته برخی از فرقه‌های شیعی و بعضی از نویسندگان معاصر نیز در این موضوع تردید کرده‌اند و یا آن را انکار نموده‌اند. مطالب مورد نظر در سه بخش سامان‌دهی شده است: بخش اول، به طرح موضوع، تبیین ابعاد موضوع، پرسش‌ها و فرضیه‌های بحث اختصاص دارد؛ در بخش دوم، نظریه پذیرش دیدار، پیروان این نظریه، دلایل آن و... مورد توجه خواهد بود؛ در بخش سوم، دیدگاه مخالفان وقوع ملاقات، پیروان آن و دلایل آن بررسی می‌شود و در پایان، بحث جمع‌بندی می‌گردد.

صمدی ارزگانی

در اوائل نیمة دوم قرن سوم، جهان تشیع با پدیدة «غیبت» و نهان زیستی امام و پیشوای خود مواجه گردید. بدون شک این پدیده اگراز پشتوانة تاریخی و دلایل نفلی کافی برخور دار نمی بود، برای پیروان ائمه(ع) و معتقدان به جریان امامت، به عنوان یک بحران و سردرگمی جدی تلقی می شد اما این موضوع به دلیل سابقة تاریخی و پیش بینی های مکرر پیامبر(ص)و أئمه(ع)، ازنظر شیعیان مخصوصا آگاهان و نخبگان آنان، یک رخداد عجیب و دوراز انتظارنبود.ولی با این حال باتوجه به نامأنوس بودن این قضیه برای عموم مردم، این موضوع موجب حیرت و سردرگمی عدة درمورد جانشین امام عسکری(ع) و امام بعد از او شده بود اما بنا به پیش بینی ها وتدابیرحکیمانة امام عسکری(ع) در مورد نحوه ای معرفی نمودن فرزند ش به خواص اصحاب و شیعیان خود، این موضوع یعنی معرفی و شناسائی آخرین حجت الهی(عج) و غیبت آن حضرت از انظار عمومی، به بهترین وجه در میان مردم توجیه گردید....

صمدی ارزگانی

منظور از فرهنگ و تفکر انتظار، تبدیل شدن این این موضوع از حالت اعتقاد و باور صرف به یک جریان اجتماعی و تفکر غالب در جامعه است به گونه ای که آثار آن  در تمامی عرصه ها و محیط ها، ظهور و نمود داشته باشد . روشن است که نهادینه شدن این تفکر کاری است دشوار که نیاز به تمرین مستمر و کار کرد فرهنگی در سطوح مختلف جامعه مخصوصا در مراکز علمی، دانشگاهی، اماکن مذهبی، نهادها و ارگانهای متولی امور فرهنگی و ... دارد زیرا کار کرد فرهنگی، هم اندیشه ساز است و هم الگو پرداز مخصوصا آنجایی که مسأله، ریشه ای دینی و اعتقادی نیز داشته باشد....

صمدی ارزگانی

یکی از شاخص های که در تحلیل ماهیت و اهداف نظام مهدوی ضرورت دارد مورد توجه قرار گیرد شناخت قلمرو و گستره کار کرد دین در عرصه زندگی است زیرا نظام مهدویت، ماهیتاً یک نظام دینی است که قلمرو و گستره آن نیز مبتنی بر قلمرو و گستره ای  دین است.
دین، اصطلاحا عبارت است: از مجموعه عقاید،اخلاق و قوانین و مقرراتی که برای اداره امور فردی و اجتماعی انسانها و تأمین سعادت دنیوی و اخروی آنان، تدوین شده است.
 با این تعریف روشن  می شود که دین همه ای مجال های زندگی بشر را در بر می گیرد و حوزة کار کرد دین شامل همه عرصه های فکری، رفتاری، مادی و معنوی، می شود و برای همه موضوعات مرتبط با زوایای زندگی انسان، طرح و برنامه دارد .
همچنانکه دین نسبت به مسأله ای از مسائل اخروی انسان بی تفاوت نیست، نسبت به مسائل دنیوی وی نیز نمی تواند بی تفاوت باشد. دین باید در همه عرصه های: علم، فرهنگ، تمدن، اقتصاد، سیاست، حکومت، هنر، صنعت، خانواده و ... حضور داشته باشند. به همین جهت گستره و اهداف حکومت را نیز دین مشخص می نماید.

صمدی ارزگانی

در احادیثی که از پیامبر(ص) در این خصوص وارد وارد شده و  بر انحصار تعداد جانشینان پیامبر (ص) در دوازده نفر که همگی قریش تبارند، تصریح نموده، بطور متوتر در منابع معتبر اهل سنت نظیر: صحیح مسلم، صحیح ابن حبان، جامع ترمذی، سنن ابی داود، سنن ابن ماجه، مسند احمد بن حنبل، مسند ابن جعد، مسند ابی یعلی، الجامع الصغیر، مصنّف، الاحاد و المثانی و... نقل شده است. حتى اشخاصی مثل روزبهانی با اینکه خیلی از متواترات را انکار می کند، به متواتر بودن این احادیث اعتراف دارد....

صمدی ارزگانی

به طور کلی  درقرآن بحث امامت به دوصورت مطرح شده است:

امامت عامه: این نوع از امامت، که در برخی از آیات بدان اشاره شده است، دارای گسترة وسیعی است که حوزه امامت پیامبران را نیز دربر می گیرد. این نوع از آیات نظیر: ولکل قوم هاد[1] - که ضرورت وجود یک رهبرالهی و محوریت شخصی که مایة نجات و هدایت بشر است را، گوشزد می کند -خارج ازموضوع بحث ما است.

 امامت خاصه: مراد از امامت خاصه، مفهوم خاصی از امامت است که در خصوص جانشینان پیامبرخاتم(ص)  یعنی امامان دوازده گانة شیعه، مطرح است....

صمدی ارزگانی

 اندیشه مهدویت،نگرش جامع به موضوع ظهور و حکومت جهانی امام عصر(عج) یک تئوری فراگیر است که می باید به عنوان زیر بنائی اندیشۀ سیاسی عقیدتی اسلام، مدنظر قرار گیرد. اندیشه مهدویت در حقیقت طرح جامع، علمی و نظام ­مند اسلامی است که توسط پیامبر(ص) برای بشریت به ارمغان گذاشته شد و اجرای کامل آن را به ظهورخاتم اوصیاء امام مهدی(عج) که رسالت حقق آرمانهای فطری و تاریخی بشر را برعهده دارد، واگذار نمود. با این نگاه، مهدویت تنها تئوری جامعی است که با تعریف صحیح از انسان ونیازها و جایگاه واقعی وی، چشم انداز آینده را به بهترین و زیباترین شکل ممکن به تصویر کشیده است و میکانیسم و راهکارهای ایجاد چنین تحول عظیم در فردای تاریخ بشر را به خوبی پیش بینی نموده است....

صمدی ارزگانی

این بحث از نظر پیشینة تاریخی نیز به عنوان یک طرح نوین اسلامی، مطرح است زیرا ایده ای «نجات بخشی» و «منجی گرائی» گرچه سابقۀ دیرین در تاریخ کهن بشر دارد و اساساً این امر قبل از آنکه یک مسأله تاریخی باشد، یک گرایش فطری- انسانی است که در نهاد کمال طلب و ترقی خواه انسان ریشه دارد اما سمت و سوو خاستگاه این گرایش فطری و تاریخی را به صورت تعریف شده و نظام مند، تنها در تفکر اسلامی، می توان جستجو نمود....

صمدی ارزگانی

 یکی ازاولویت ها وراهکارهای جهانی شدن اندیشة مهدویت و طرح و قرار دادن این موضوع در مدار گفتمان بین المللی است. از این نظر، مسأله «منجی گرائی» و «موعود شناسی» را می توان به عنوان نقطه مشترک پیروان ادیان و آئین های مختلف، موضوع گفتمان بین الادیان قرار داد و این بحث، مخصوصا در میان اسلام و مسیحیت زمینه های بیشتری دارد....

صمدی ارزگانی